تلسکوپ شکستی چیست؟ نوعی تلسکوپ نوری است که از یک عدسی برای تشکیل تصویر استفاده می کند (که به آن تلسکوپ دیوپتری نیز گفته می شود). طراحی این نوع از تلسکوپ ها بیشتر در دوربین های دوچشمی و تلسکوپ های نجومی کاربرد دارد اما برای لنزهای تله دوربین عکاسی نیز استفاده می شود.

اگرچه این نوع از تلسکوپ ها در نیمه دوم قرن نوزدهم بسیار محبوب بودند، اما با گذشت زمان برای بیشتر اهداف تحقیقاتی از تلسکوپ بازتابی استفاده می شود چون در تلسکوپهای بازتابی (آینه ای) می توانید قطر دهنه بزرگتری را داشته باشید. بزرگنمایی تلسکوپ با تقسیم فاصله کانونی عدسی شیئی بر فاصله کانونی چشمی محاسبه می شود.

ساختار اپتیکی این تلسکوپ‌ها معمولاً دارای یک عدسی در جلو، سپس یک لوله بلند و در انتهای لوله یک چپقی و یک چشمی هستند، جایی که تصویر تلسکوپ تشکیل می‌شود. در ابتدا، تلسکوپ ها یک عدسی داشتند، اما یک قرن بعد، تلسکوپهای با المان عدسی های بیشتر  ساخته شدند که بین ۲ تا ۵ عدسی دارند.

تلسکوپ شکستی فناوری است که اغلب در سایر دستگاه های نوری مانند دوربین های دوچشمی و لنزهای زوم / لنز تله فوتو / لنزهای با فاصله کانونی زیاد استفاده شده است.

تاریخچه تلسکوپ شکستی (Refracting telescope)

تلسکوپ شکستی یا انکساری اولین نوع تلسکوپ نوری بودند. برای اولین بار تلسکوپ شکستی در هلند در حدود سال 1608 دیده شد، زمانی که یک عینک ساز اهل میدلبورگ به نام هانس لیپرشی تلاش ناموفق برای ثبت اختراع آن کرد. اخبار ثبت اختراع به سرعت پخش شد و گالیله که اتفاقاً در آن زمان (ماه مه 1609) در ونیز بود، اخبار این اختراع را شنید، با ابتکار خود نسخه ای از آن ساخت و برای انجام اکتشافات نجومی، رصد ماه و سیارات به کار برد.

ساختار اپتیکی تلسکوپ شکستی چیست؟

در ساخت همه تلسکوپ های انکساری از اصول یکسانی استفاده می کنند. ساده ترین توضیح از ساختار این تلسکوپ ها را می توان این گونه بیان کرد که ترکیبی از یک لنز شیئی با  یک عدد چشمی به شما یک تلسکوپ شکستی می دهد.

دلیل نام گذاری این تلسکوپ، شکست نوری است که پس از گذشتن از عدسی اتفاق می افتد. این شکست باعث می شود که پرتوهای نور در یک نقطه کانونی همگرا شوند.

تلسکوپ کپلر، که توسط یوهانس کپلر در سال 1611 اختراع شد، پیشرفتی در طراحی تلسکوپهای شکستی(گالیله ای) است. در تلسکوپ ساخت گالیله از یک عدسی محدب به به جای عدسی مقعر در چشمی آن استفاده شده است. مزیت این آرایش این است که پرتوهای نوری که از چشمی بیرون می‌آیند همگرا هستند.

در این اپتیک میدان دید بسیار گسترده تر و راحتی چشم بیشتر است، اما تصویر برای بیننده وارونه است. با این طراحی می‌توان به بزرگ‌نمایی‌های بسیار بالاتری دست یافت، اما برای غلبه بر خطاهای اپتیکی، لنز شیئی باید نسبت فاصله کانونی بسیار بالایی داشته باشد (یوهانس هولیوس یک لنز با فاصله کانونی 46 متر (150 فوت) ساخت). 

تلسکوپ آکروماتیک چیست؟

الوان کلارک در سال 1896 عدسی شیئی آکروماتیک بزرگ را با قطر بیش از 1 متر تراش داد.

گام مهم بعدی در تکامل تلسکوپ های شکستی اختراع عدسی آکروماتیک بود، عدسی با عناصر متعدد که به حل مشکلات مربوط به انحراف رنگی کمک می کرد و فاصله کانونی کوتاه تری را امکان پذیر می کرد.

این تلسکوپ در سال 1733 توسط یک وکیل دادگستری انگلیسی به نام چستر مور هال اختراع شد، اگرچه به طور مستقل توسط جان دالوند در حدود سال 1758 نیز اختراع و ثبت شد. لنزهای آکروماتیک به گونه‌ای اصلاح می‌شوند که دو طول موج (معمولاً قرمز و آبی) را در یک صفحه متمرکز کنند. اکثر تلسکوپهای شکستی موجود در بازار ایران آکروماتیک هستند. البته اپتیکهای با کیفیت تر به نام آپوکرپماتیک ها هم وجود دارند که المان های لنزی متعدد تری دارند.

آکرومات های Dollond در قرن 18 بسیار محبوب بودند. یکی از جذابیت‌های اصلی این بود که می‌توان آنها را کوتاه‌تر کرد. با این حال، مشکلات ساخت این عدسی هار زیاد است به طوری که قطر عدسی شیئی بیش از چهار اینچ ساخته نمی‌شد.

در اواخر قرن نوزدهم، بینایی‌شناس سوئیسی پیر-لوئیس گویناند راهی برای ساخت شیشه‌های با کیفیت بالاتر از چهار اینچ ابداع کرد. او این فناوری را به شاگرد خود جوزف فون فراونهوفر داد، که این فناوری را بیشتر توسعه داد و همچنین طراحی لنز دوبلت فراونهوفر را توسعه داد. پیشرفت در تکنیک‌های شیشه‌سازی منجر به تلسکوپهای شکستی بزرگ در قرن نوزدهم شد که در طول دهه به تدریج  ابعاد آنها بزرگ‌تر شدند و در نهایت در پایان آن قرن به بیش از یک متر رسیدند و سپس توسط تلسکوپ‌های بازتابی در نجوم جایگزین شدند. 

با مطالعه این مطلب با جواب سوال تلسکوپ شکستی چیست؟ آشنا شدید.

شما می توانید خرید و مقایسه، انواع تلسکوپها را در دسته تلسکوپ سایت ایران کمپینگ انجام دهید.