نحوه انتخاب تلسکوپ

تبدیل شدن به یک ستاره شناس آماتور هیجان انگیز است. پیش از این هرگز به ستاره‌نگاران تازه‌کار چنین مجموعه وسیعی از تلسکوپ‌ها و لوازم جانبی برای دنبال کردن سرگرمی خود ارائه نشده بود. این تنوع گیج کننده است و تصمیم گیری صحیح در مورد انتخاب تلسکوپ را برای مصرف کننده تازه کار دشوار می کند.

چه به طور جدی به خرید اولین تلسکوپ خود فکر کنید یا فقط در مورد آن خیال پردازی کنید، این راهنما به شما کمک می کند تا گزینه های خود را محدود کنید. ما با بررسی ویژگی‌های اساسی مشترک در همه تلسکوپ‌ها شروع می‌کنیم.

قبل از خرید هر چیزی، باید مشخص کنید که چه چیزی برای شما مهم است. بیشتر از همه می خواهید به چه چیزی نگاه کنید؟ آسمان چقدر تاریک است؟ چقدر ناظر با تجربه هستید؟ چقدر حاضرید هزینه کنید؟ تلسکوپ خود را کجا نگه داری می کنید و چقدر وزن را می خواهید حمل کنید؟ به این سوالات کلیدی پاسخ دهید، با آنچه در بازار وجود دارد آشنا شوید، و در راه انتخاب تلسکوپی خواهید بود که برای سال‌های آینده شما را راضی خواهد کرد.

این راهنما برخلاف عکاسی نجومی، بر روی مشاهده بصری متمرکز است. گرفتن عکس فوری از ماه از طریق هر تلسکوپی آسان است، اما عکس های با نوردهی طولانی از کهکشان ها و سحابی ها به زمان، صبر و تجهیزات تخصصی زیادی نیاز دارد. اگر در نجوم تازه کار هستید، هوشمندانه است که قبل از اینکه به عکاسی نجومی فکر کنید، پایه و اساس کاملی در نجوم بصری به دست آورید.

خرید یک تلسکوپ که مخصوص رصد بصری و یک محدوده مجزا برای عکاسی نجومی است، اغلب ارزان‌تر از خرید یک تلسکوپ است که برای هر دو شغل مناسب است. قبل از بررسی تلسکوپ های مختلف موجود، ارزش آن را دارد که اصول کار آنها را بدانید.

دیافراگم تلسکوپ

مهمترین جنبه هر تلسکوپ دیافراگم آن است، قطر جزء نوری اصلی آن، که می تواند یک عدسی یا یک آینه باشد. دیافراگم یک اسکوپ هم توانایی جمع آوری نور (میزان روشنایی تصویر) و هم قدرت تفکیک آن (تصویر واضح به نظر می رسد) را تعیین می کند.

دیافراگم هایی که معمولاً برای تلسکوپ های مبتدی توصیه می شود از 2.8 اینچ (70 میلی متر) تا 10 اینچ متغیر است. به طور کلی، هرچه دیافراگم تلسکوپ بزرگ‌تر باشد، هر جسم معینی چشمگیرتر به نظر می‌رسد.

اجرام کوچک مانند سیارات در یک محدوده 10 اینچی بسیار واضح‌تر و دقیق‌تر به نظر می‌رسند، و اجرام کم نور مانند کهکشان‌ها و سحابی‌ها بزرگتر به نظر می‌رسند.

با توجه به اینکه دیافراگم بزرگ تقریبا 13 برابر بیشتر از دیافراگم 2.8 اینچی نور جمع آوری می کند، تعجب آور نیست. آیا این بدان معناست که باید عجله کنید و بزرگترین تلسکوپی را که می توانید بخرید؟ تلسکوپ هایی با عدسی یا آینه بزرگ معمولا سنگین و حجیم هستند.

اگر دوربین خود را در یک سوله نگه دارید و برای استفاده از آن خارج کنید، ممکن است مشکلی پیش نیاید، اما اگر می‌خواهید آن را از پله‌ها بالا و پایین ببرید، یک تلسکوپ حجیم می‌تواند یک مانع نمایشی باشد.

اگرچه ممکن است توانایی کمتری داشته باشد، اما حتی کوچکترین تلسکوپ نیز پیشرفت بزرگی نسبت به چشمان غیرمسلح شما دارد که در بهترین حالت دارای دیافراگم 7 میلی متری (0.28 اینچ) است. این بدان معناست که یک میدان کوچک 70 میلی‌متری، 100 برابر چشمان شما نور جمع‌آوری می‌کند، جزئیات شگفت‌انگیزی را در ماه نشان می‌دهد و مناظر دلپذیری از تمام سیارات را نشان می‌دهد، و همچنین صدها خوشه ستاره‌ای، سحابی و کهکشان را نشان می‌دهد.

بزرگنمایی

وقتی برای اولین بار یک تلسکوپ را می بیند، یک تازه کار اغلب می پرسد: “چقدر بزرگنمایی می کند؟” پاسخ این است: «هر مقداری که بخواهید». هر تلسکوپ بسته به چشمی که با آن استفاده می‌کنید، می‌تواند دامنه تقریباً بی‌نهایت بزرگنمایی را ارائه دهد. اما این تصور را نداشته باشید که قدرت های فوق العاده زیاد به شما کمک می کنند.

دو عامل اصلی میزان قدرتی را که می‌توانید با یک ابزار معین استفاده کنید محدود می‌کند: دیافراگم و شرایط جوی.

فقط جزئیات بسیار زیادی در تصویر ایجاد شده توسط آینه یا عدسی اصلی تلسکوپ وجود دارد، بنابراین شما باید محدوده بهینه بزرگنمایی را برای دیدن این جزئیات پیدا کنید؛ بدون اینکه نور هدف را بیش از حد پخش کنید، و یک جسم کم نور را برای دیدن خیلی کم نور کنید. یا تبدیل یک جسم روشن به یک تاری بزرگ.

در عمل، بزرگنمایی بهینه برای اکثر اجرام چیزی بین 8× و 40× در هر اینچ دیافراگم است. برای اکثر اجرام در اعماق آسمان (خوشه‌های ستاره‌ای، سحابی‌ها و کهکشان‌ها) به سمت پایین‌ترین نقطه و برای ماه و بالاترین نقطه.

سیارات و ناظران اعماق آسمان اغلب از بزرگنمایی 4× در هر اینچ دیافراگم یا حتی کمتر برای دستیابی به بزرگترین میدان دید ممکن استفاده می کنند. این موظوع هنگام مشاهده اجرام عظیمی مانند خوشه Pleiades و کهکشان آندرومدا، یا برای مرور میدان‌های حاوی کهکشان‌ها، خوشه‌های ستاره‌ای، یا سحابی‌ها مهم است.

بنابراین محدوده کلی بزرگنمایی های عملی تقریباً 4× تا 50× در هر اینچ دیافراگم است که قدرت های بین 8× و 40× در هر اینچ دیافراگم بسیار مفید است.

فاصله کانونی و چشمی

اکنون دامنه بزرگنمایی های مفید برای هر ابزاری را می دانید. اما چگونه میتوانید آنها را بدست آورید؟ آن اعداد کوچک روی چشمی ها در مورد بزرگنمایی که می دهند به شما چه می گویند؟

هر اسکوپ دارای یک فاصله کانونی است که در واقع فاصله بین لنز یا آینه اصلی تا تصویری است که ایجاد می کند. (این همیشه با طول لوله یکسان نیست، زیرا، همانطور که بعداً خواهیم دید، برخی از تلسکوپ ها مسیر نور را در داخل “تا می کنند.)

فاصله کانونی عدد بزرگی است که اغلب می بینید که چاپ شده یا حکاکی شده است. جلو یا پشت دوربین، معمولاً بین 400 تا 3000 میلی‌متر.

چشمی ها نیز دارای فواصل کانونی هستند – مثلاً 25 یا 10 میلی متر. برای یافتن بزرگنمایی هر ترکیبی از تسلیم تلسکوپ و چشمی، به سادگی فاصله کانونی میدان را بر فاصله کانونی چشمی تقسیم کنید. به عنوان مثال، یک اسکوپ با فاصله کانونی 1000 میلی‌متری، که با چشمی 25 میلی‌متری استفاده می‌شود، توان 1000 / 25 = 40 (یا 40×) را ارائه می‌کند. برای بزرگنمایی بیشتر، به چشمی با فاصله کانونی کوتاه‌تر بروید: یک چشمی 10 میلی‌متری که در همان محدوده استفاده می‌شود، 1000 / 25 = 100× را ارائه می‌دهد. توجه داشته باشید که فقط فاصله کانونی تلسکوپ است که در اینجا مهم است – اندازه آینه یا عدسی اصلی آن بر بزرگنمایی تأثیر نمی گذارد. ابزار ماشین حساب تلسکوپ ما یک راه آسان برای انجام این محاسبات ارائه می دهد.

فاصله کانونی تلسکوپ تقسیم بر دیافراگم آن نسبت کانونی نامیده می شود که معمولاً به صورت «f/» و به دنبال آن یک عدد نوشته می شود. به عنوان مثال، یک تلسکوپ 6 اینچی f/8 دارای دیافراگم 6 اینچ و نسبت کانونی f/8 است. این بدان معناست که فاصله کانونی آن 6×8 = 48 اینچ یا تقریباً 1200 میلی متر است. نسبت های کانونی برای اکثر تلسکوپ های بازار انبوه از حدود f/4 تا f/15 متغیر است.

مشاهده بصری، نسبت کانونی انتخاب چشمی شما را تعیین می کند. برای به دست آوردن حداکثر تئوری 50× در هر اینچ دیافراگم، از چشمی استفاده می‌کنید که فاصله کانونی آن بر حسب میلی‌متر نصف نسبت کانونی است: 2 میلی‌متر برای دامنه f/4 و 7.5 میلی‌متر برای دامنه f/15. برای گرفتن 4× در هر اینچ، فاصله کانونی چشمی برای دوربین f/4 25 میلی‌متر و برای f/15 95 میلی‌متر خواهد بود.

متأسفانه، هیچ چشمی تجاری موجود، فاصله کانونی نزدیک به 95 میلی متر ندارد. این به این دلیل است که چشمی با چنین فاصله کانونی طولانی برای قرار گرفتن در لوله فوکوس کننده معمولی تلسکوپ بیش از حد بزرگ است. بنابراین، در حالی که دامنه‌های بین f/10 و f/15 عموماً در بزرگ‌نمایی‌های بالا مورد نیاز برای رصد سیاره‌ای بسیار خوب کار می‌کنند، اما توانایی محدودی برای ارائه نماهای کم مصرف میدان وسیع دارند که توسط بسیاری از رصدگران اعماق آسمان ارزشمند است.

در نقطه مقابل، تلسکوپ‌هایی با نسبت‌های کانونی f/4 و f/4.5 می‌توانند نماهای کم‌مصرف عالی ارائه دهند، اما معمولاً با چشمی‌های پیچیده‌تر (و در نتیجه گران‌تر) بهترین عملکرد را دارند، و فوکوس در توان بالا ممکن است مشکل باشد، مگر اینکه دامنه مجهز به فوکوس کننده دقیق است. نسبت‌های کانونی بین f/5 و f/8 یک سازش خوب است، با چشمی‌ها آسان است و در عین حال قابلیت میدان گسترده مناسبی را ارائه می‌کند.

یکی از راه‌های بهبود عملکرد میدان وسیع تلسکوپ، انتخاب تلسکوپ مناسب برای پذیرش چشمی‌های بزرگتر است. تقریباً همه چشمی‌های مدرن دارای لوله‌هایی به قطر 1¼ یا 2 اینچ هستند (انتهای باریک). تلسکوپ‌های مقرون به صرفه معمولاً فقط اندازه‌های کوچک‌تر را می‌پذیرند، اما بیشتر تلسکوپ‌های با کیفیت برتر هر دو اندازه را می‌پذیرند. این به آنها اجازه می دهد تا از چشمی هایی با فاصله کانونی بلند استفاده کنند که بزرگنمایی کم و میدان دید وسیع را ارائه می دهند.

چرا ماه مبهم به نظر می رسد؟

حتی با بهترین تلسکوپ، متوجه خواهید شد که می توانید جزئیات دقیق تری از ماه یا سیاره را در برخی شب ها نسبت به شب های دیگر تشخیص دهید.

اغلب وضوح نما حتی از یک ثانیه به ثانیه دیگر تغییر می کند. در قدرت بالا، می‌بینید که سیارات و ستاره‌ها در بیشتر شب‌ها می‌درخشند و محو می‌شوند. این گسل نه در محدوده، بلکه در جو متلاطم زمین است. ستاره شناسان از شب های متلاطم به عنوان داشتن «دیدن» نامطلوب یاد می کنند.

دیافراگم‌های بزرگ به ناظران اجازه می‌دهد تا اجسام کم‌نور و جزئیات دقیق روی ماه و سیارات را تشخیص دهند، اما صرف‌نظر از دیافراگم، هر چه دید بهتر، دید بهتری دارد. از آنجایی که هوای ثابت بسیار مهم است، تلسکوپ‌های بزرگ ؛ حتی تلسکوپ‌های 10 اینچی پلاس، اغلب به 250× یا 300× در همه شب‌ها به جز ثابت‌ترین شب‌ها محدود می‌شوند.

داشتن انتظارات واقع بینانه و صبر مهم است. بیشتر مردم با تصاویری که توسط فضاپیماهایی که درست بالای سطح سیارات در حال چرخش هستند آشنا هستند. هیچ راهی وجود ندارد که بتوانید آن سطح از جزئیات را در وسعت فضای بین سیاره ای مشاهده کنید، در حالی که از میان پوشش ضخیم زمین از هوای مختل کننده تصویر نگاه می کنید.

اما ناامید نشوید؛ هر ناظر باتجربه ای به شما خواهد گفت که با تمرین، جزئیات بیشتری را در یک تصویر خواهید دید؛ نه تنها به این دلیل که تجربه بیشتری دارید، بلکه به این دلیل که هر چه طولانی تر نگاه کنید، شانس شما برای گرفتن چند لحظه مشاهده جوی غیرعادی ثابت بیشتر است.

چرا نمی توانم کهکشان آندرومدا را ببینم؟

همه از اولین منظره خود از زحل و حلقه های شگفت انگیز آن هیجان زده می شوند، حتی زمانی که شرایط آسمان متوسط است. اما بسیاری از مردم از اولین دید خود از یک کهکشان ناامید شده اند. در واقع برخی از تازه کارها اصلا نمی توانند کهکشان ها را ببینند.

سه مقصر اصلی وجود دارد: انتظارات غیر واقعی (دوباره)، آلودگی نوری، و بی تجربگی.

کهکشان ها کم نور هستند. کهکشان راه شیری خودمان یک مثال کامل است. تعداد کمی از مناظر در طبیعت به زیبایی درخشش ملایم آن در یک شب صاف بدون ماه و دور از نورهای شهر در آسمان است. این منظره ای از افسانه ها است، منظره ای که قبل از اختراع چراغ الکتریکی برای تمام بشریت آشنا بود.

با این حال، تخمین زده می‌شود که بیشتر مردم در جهان صنعتی هرگز کهکشان راه شیری را ندیده‌اند، زیرا کهکشان ما با تمام عظمت آن بسیار کم‌نور است. آلودگی نوری در نزدیکی هر شهر بزرگی بر نور ظریف کهکشان راه شیری غلبه می کند.

تلسکوپ ها اجرام آسمانی را بزرگتر نشان می دهند، اما نمی توانند نور را شدیدتر کنند. اگر حیاط خلوت شما آنقدر روشن باشد که بتوانید کهکشان راه شیری را با چشمان غیر مسلح خود ببینید، نمی توانید مناطق کم نور و بیرونی هیچ کهکشان دیگری را نیز ببینید.

حتی از طریق بزرگترین تلسکوپ جهان. تنها بخشی از یک کهکشان که به اندازه کافی روشن است که از طریق آلودگی نوری شدید بدرخشد، هسته کوچک و نسبتاً شدید آن است. (ما نمی‌توانیم مرکز کهکشان راه شیری را ببینیم زیرا ابرهای غبار بین ستاره‌ای کاملاً از دید مسدود شده است.) خوشبختانه برای ستاره شناسان شهری و حومه شهر، بسیاری از اجرام اعماق آسمان به اندازه کافی روشن هستند که از طریق آلودگی نوری شدید بدرخشند، اگرچه ممکن است برای دیدن آنها به دیافراگم بیشتری نسبت به مکان تاریک نیاز داشته باشید.

این اجرام اعماق آسمان دوستدار شهرها شامل خوشه های ستاره ای، ستاره های دوتایی و سحابی های کوچک سیاره ای هستند.

در مورد کهکشان ها، شهرنشینان هنوز می توانند مراکز درخشان آنها را ببینند.

در واقع حتی دوربین های دوچشمی کوچک می توانند هسته کهکشان آندرومدا را از وسط یک شهر بزرگ نشان دهند.

شاید زیاد به نظر نرسد، اما آنچه را که می‌بینید به خاطر بسپارید: منظومه‌ای متشکل از یک تریلیون ستاره، که احتمالاً توسط چندین سیاره به دور آن می‌چرخند، میزبان تعداد گونه‌های ذی‌شعور است.

نور آن به مدت 2.5 میلیون سال در فضای بین کهکشانی سفر کرده است. حیف نیست که فرصت نگاه کردن به آن را از دست بدهیم؟

انواع تلسکوپ

پس از درک چند اصل مهم حاکم بر عملکرد تلسکوپ، اکنون می‌توانیم انواع مختلف آن را کشف کنیم.

با وجود تمام اشکال و اندازه‌های مختلف، تلسکوپ‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

تلسکوپ بازتابی (Reflecting telescope)؛
تلسکوپ شکستی (Refracting telescope)؛
تلسکوپ ترکیبی (Catadioptrics)

تلسکوپ شکستی (Refracting telescope)

تلسکوپ شکستی، کلیشه ای از ظاهر تلسکوپ است؛ یک لوله بلند و درخشان با عدسی بزرگ در جلو و چشمی در پشت.

هنگامی که تلسکوپ های شکستی به درستی طراحی و ساخته شوند، عموماً تصاویر واضح تر و روشن تری در هر اینچ دیافراگم نسبت به هر طرح دیگری ارائه می دهند. این تا حدی به این دلیل است که لنزها تا حدودی کارآمدتر از آینه ها هستند و تا حدودی به این دلیل است که تقریباً تمام طراحی های دیگر یک آینه ثانویه در جلو دارند که جلوی نور ورودی را می گیرد.

به طور کلی، یک رفرکتور 4 اینچی با کیفیت بالا، اجرام در اعماق آسمان و همچنین یک بازتابنده یا کاتادیوپتری 5 اینچی را نشان می دهد و حتی ممکن است در سیارات کمی بهتر عمل کند.

بیشتر تلسکوپ‌های با دیافراگم 80 میلی‌متر یا کمتر، انکسارگر هستند. این به این دلیل است که ساخت لنزهای کوچک آسان و ارزان است و به این دلیل است که در آن دیافراگم های کوچک است که لبه عملکرد انکسار بیشترین اهمیت را دارد. بنابراین، نسوزها هم در انتهای بازار، که مردم فقط می‌توانند دیافراگم‌های بسیار کوچک را بخرند و هم بر بازار تلسکوپ‌های بسیار قابل حمل با کارایی بالا، تسلط دارند.

یکی دیگر از مزایای تلسکوپ شکستی این است که معمولاً نسبت به سایر انواع اسکوپ ناهموارتر هستند، زیرا لنزهای آنها کمتر از هم تراز خارج می شوند. انکسارگرهای کوچک نیز تقریباً به محض اینکه آنها را به بیرون می آورید با ظرفیت کامل عمل می کنند، در حالی که بازتابنده های بزرگ و کاتادیوپتریک تصاویر متوسطی با قدرت بالا ارائه می دهند.

تا زمانی که آینه های آنها به دمای هوای بیرون برسند، که ممکن است یک ساعت یا بیشتر طول بکشد. هزینه ساخت یک لنز خوب با افزایش دیافراگم به شدت افزایش می یابد؛ بسیار بیشتر از آینه ها.

به همین دلیل است که تعداد کمی از آماتورها دارای نسوزهایی با دیافراگم بیشتر از 6 اینچ هستند. در مقابل، یک بازتابنده 6 اینچی برای یک مبتدی نسبتا کوچک در نظر گرفته می شود و بسیاری از ناظران پیشرفته دارای بازتابنده هایی با آینه هایی به قطر 12 تا 30 اینچ هستند.

تلسکوپ شکستی ذاتاً از رنگ کاذب رنج می‌برند، که می‌تواند ستاره‌ای درخشان را مانند تاری رنگین کمانی به‌جای نقطه‌ای نورانی کند، اگر به اندازه کافی بد باشد. رنگ کاذب می تواند یک مشکل جدی برای افرادی باشد که می خواهند ماه و سیارات را با قدرت بالا مشاهده کنند، اما می توان با استفاده از نسبت های کانونی بلند یا عینک های مخصوص آن را به حداقل رساند.

برای آکرومات‌ها، که لنزهای آن‌ها با شیشه‌های سنگ و تاج سنتی ساخته می‌شوند، رنگ کاذب اساساً زمانی که نسبت کانونی حداقل سه برابر دیافراگم بر حسب اینچ باشد، قابل مشاهده نیست. این بدان معناست که برای نماهای سیاره ای بهینه، یک آکرومات 3 اینچی باید f/9 باشد، با فاصله کانونی 3 * 9 = 27 اینچ. این یک اندازه لوله کاملاً قابل کنترل است. اما برای کار کردن به همان اندازه در قدرت بالا، یک آکرومات 6 اینچی باید f/18 باشد، با یک لوله 6 * 18 = 108 اینچ یا 9 فوت طول!

لوله های بلند مخصوصاً برای تلسکوپ های شکستی مشکل ساز هستند زیرا چشمی در پایین تلسکوپ قرار دارد. این بدان معناست که نقطه محوری باید بالای سر شما باشد و به نوبه خود به یک سه پایه بلند، سنگین و گران قیمت نیاز دارد.

در سال های اخیر، آکرومات هایی با نسبت کانونی بین f/4 و f/6 بسیار محبوب شده اند. این آکرومات های به اصطلاح لوله کوتاه درجه خاصی از عملکرد پرقدرت را به نفع قابل حمل بودن و میدان دید وسیع قربانی می کنند. آنها برای ماه و سیارات ایده آل نیستند، اما برای مشاهده خوشه های ستاره ای بزرگ مانند Pleiades، برای مرور بخش های وسیع کهکشان راه شیری، و برای مشاهده سوژه های زمینی مانند پرندگان و کشتی های دور عالی هستند.

خوشبختانه، فن آوری مدرن ترکیبی از مزایای نسوزهای لوله کوتاه و لوله بلند – با قیمت مناسب را ممکن می سازد. آپوکرومات ها یا APO از لنزهایی استفاده می کنند که با شیشه های با پراکندگی فوق العاده کم (ED) و مواد دیگر ساخته شده اند تا رنگ کاذب را به شدت کاهش دهند. این امکان ساختن یک نسوز را فراهم می کند که به طور موثری بدون رنگ با نسبت کانونی کوتاه باشد. این نه تنها مشکل لوله‌های بیش از حد طولانی را کاهش می‌دهد، بلکه به این اسکوپ‌ها اجازه می‌دهد تا نماهای میدان وسیع فوق‌العاده‌ای را با بزرگنمایی کم و همچنین تصاویر با قدرت بالا بی‌عیب و نقص ارائه دهند. APO ها همچنین برای عکاسی نجومی در میدان وسیع بسیار خوب هستند.

آپوکرومات ها قبلا بسیار گران بودند، اما قیمت ها در سال های اخیر به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. مدل‌های ارزان‌تر (اما همچنان عالی!) اغلب به‌عنوان انعقادکننده‌های ED به بازار عرضه می‌شوند تا به‌عنوان APO. تمایز تا حدودی دلخواه است. رفرکتور ED اکنون یک انتخاب قابل قبول برای مبتدی است که خواهان یک تلسکوپ ناهموار، قابل حمل و بسیار همه کاره است و مایل به پذیرش روشنایی و وضوح تصویر محدود است که پیامدهای اجتناب ناپذیر دیافراگم کوچک است.

پشتیبانی 24/7

نحوه انتخاب تلسکوپ

دیافراگم تلسکوپ

بزرگنمایی

فاصله کانونی و چشمی

چرا ماه مبهم به نظر می رسد؟

چرا نمی توانم کهکشان آندرومدا را ببینم؟

انواع تلسکوپ

تلسکوپ شکستی (Refracting telescope)

تلسکوپ بازتابی (Reflecting telescope)

تلسکوپ ترکیبی (Reflecting telescope)

انواع پایه تلسکوپ

یابنده ها

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

فروشگاه تخصصی ایران کمپینگ

ارتباط با ایران کمپینگ

لینک های مفید